Geologische Excursie naar de Ries inslagkrater
15 februari 2013 zagen inwoners van de stad Tsjeljabinsk vreemde verschijnselen in de lucht: vuurballen en lichtflitsen werden waargenomen en men hoorde luide knallen. Als gevolg van een drukgolf sneuvelden de ramen in Tsjeljabinsk massaal en de schade aan gebouwen was enorm. Geen oorlogsgeweld was debet aan deze verschijnselen maar een meteoriet die vanuit de ruimte op de aarde afstevende. Boven Tsjeljabinsk ontplofte de meteoriet en kleine delen boorden zich in het aardoppervlak. Bij Tsjeljabinsk ontstond een krater met een diameter van circa 6 meter. Men denkt dat de oorspronkelijke meteoriet een diameter van 2 – 17 meter had.
Circa 15 miljoen jaar geleden vond in westelijk Duitsland, globaal tussen München, Stuttgart en Nürnberg, een vergelijkbaar proces plaats: twee bolides, waarschijnlijk meteorieten, kwamen via de dampkring binnen. Binnen enkele seconden veranderde het landschap drastisch. De twee meteorieten boorden zich met grote snelheid in de ondergrond en er ontstonden twee inslagkraters: de Ries krater en het Steinheimer Becken. Deze twee inslagkraters zijn het doel van deze excursie.
De diameter van de meteoriet die de Rieskrater vormde was waarschijnlijk circa 1 kilometer. Er ontstond een krater met een diameter van circa 25 kilometer en het gat dat in de ondergrond geslagen werd was circa 4000 meter diep! Als gevolg van de impact werd het gesteente in de ondergrond totaal verbrijzeld! Het verbrijzelde gesteente werd deels de lucht ingestoten, viel terug en vormde een ringwal rond het gat. De temperatuur werd zo hoog dat lokaal gesteenten smolten en zelfs verdampten.
Door de inslag werd het onderliggende gesteente in elkaar geduwd. Na de inslag veerden in het midden van de krater gesteenten terug. Uiteindelijk werd de krater gevuld met water. Er ontstond een meer waarin vele organismen leefden die beetje bij beetje op de bodem van het meer een kalksteenafzetting achterlieten.
Een tweede fragment boorde zich ten zuidwesten van de Rieskrater in de ondergrond en vormde het Steinheimer Becken, een inslagkrater met een diameter van bijna 4 km. In het midden veerde de ondergrond terug om een centrale heuvel te vormen.
Opvallend is dat noch bij de Rieskrater, noch bij het Steinheimer Becken restanten van de meteoriet zijn teruggevonden.
Het grootste deel van de excursie gaan we besteden aan een bezoek aan de Rieskrater. Sinds de inslag verstreek circa 15 miljoen jaar. Ondanks deze lange periode waarin verwering en erosie plaatsvonden is de kraterstructuur goed bewaard gebleven. Het geologische kaartje van de Rieskrater (pagina 1) laat de ronde structuur duidelijk zien. In het gebied zijn op veel plaatsen gesteenten ontsloten die ons een beeld geven van de processen die hier 15 miljoen jaar geleden binnen enkele seconden plaatsvonden. Tijdens de excursie gaan we deze gesteenten opzoeken en we proberen ons aan de hand hiervan een voorstelling te maken van het inferno dat hier ooit heerste.
Tijdens de excursie gaan we een dag naar het Steinheimer Becken om ook hier te bekijken wat er nog te zien is van de inslag die ook hier 15 miljoen jaar geleden plaatsvond.
Bron figuren: Wanderungen in die Erdgeschichte (10) meteoritenkrater Nördlinger Ries.
Hüttner & Schmidt-Kaler (2003)
Wanneer: reisdag heen:
excursie : 4 dagen
Reisdag terug:
Pure reistijd vanaf Utrecht: circa 6:30 uur.
Geologische begeleiding: Maaike van Tooren.
Voorkennis: Er is geen voorkennis nodig.
Heen- en terugreis: U reist op eigen gelegenheid naar het excursiegebied. Tijdens de excursie rijden we in eigen auto’s maar proberen we wel te ‘carpoolen’.
Overnachting: Er wordt nog gezocht naar een geschikt hotel in de omgeving van Nördlingen. Overnachten op een camping kan ook: u zoekt dan zelf een plek
Kosten: €70,- Dit bedrag is inclusief de excursiegids maar exclusief alle reis- en verblijfkosten die u zelf ter plekke dient te voldoen.
Informatie en aanmelden: www.mineralengrou.nl
Telefonisch: 0566 623636